Elxeber.com Türkiyə-Azərbaycan Dostluq Dərnəkləri Federasiyasının qurucusu və sədri Seyfettin Ayakyayın yazısını təqdim edir.
Sevgili okuyucularım;
Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan dışişleri, ticaret, ekonomi ve ulaştırma bakanlarının ilk üç yönlü toplantısı 2 Ağustos'ta Taşkent'te yapıldı. Toplantı son ucunda üç ülkenin bakanları tarafında sonuç bildirgesini Taşkent Deklarasyonu olarak imzaladılar.
Basın Hizmetleri İdaresi, toplantıda dış politika ve bölgesel işbirliği fırsatlarıyla ilgili konuların tartışıldığını ve üç ülkenin ekonomik, ticaret, yatırım ve ulaştırma sektörlerindeki işbirliğinin tam potansiyelini yerine getirmek için çalışmalar yapıldığını söyledi.
Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı basın servisine göre, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Ekonomi Bakanı Mihail Cabbarov ve Dijital Kalkınma ve Ulaştırma Bakanı Rashad Nabievi toplantıda hem fikir çerçevesinde birleştiklerini beyan ediyorlar. Türkiye, Azerbaycan ve Özbekistan Dışişleri, ekonomi ve ulaştırmadan sorumlu bakanların katılımıyla kurulan yeni üç yönlü gelişim organizasyon kurulu, ilgili alanlarda Azerbaycan olarak, ortak projelerin geliştirilmesine ve ilerletilmesine yardımcı olacak. Ayrıca, karşılıklı çıkarları ilgilendiren bölgesel ve uluslararası konularda işbirliğini güçlendireceğini açıklıyorlar.
"Enerji alanında, özellikle yenilenebilir enerji kaynakları alanında üç Devletin ortak işbirliği ilişkileri de olmuştur. Azerbaycan, Türkiye ve Özbekistan'ın yüksek transit potansiyelinden daha iyi yararlanmak için uluslararası taşımacılık kapılarının geliştirilmesinde işbirliğini güçlendirme fırsatları tartışılmışlardır. Özellikle, Bakü-Tiflis-Kars demiryolu, Hazar Denizi, Trans-Uluslararası Doğu-Batı Ortak çalışmalarının bir parçası olarak vurgulandı. Zanzibar Yarımadası da dahil olmak üzere bölgedeki tüm iletişimin açılmasının, uluslararası ulaşım bağlantılarının genişletilmesine hizmet edeceğinin altını çizerek beyan ettiler.
Yapılan bu toplantının gerçek boyutu, “Taşkent'teki toplantının İç Savaş ve Rusya-Ukrayna savaşından kaynaklanan yeni dayanışma stratejisinin ihtiyaç kaynağından kaynaklandığı aşikâr olmaktadır. Gerçekler artık gözle görülür hale dönüşmüştür.
Toplantıda tartışılan Uluslararası Doğu-Batı Orta Körfez ve ticari ilişkiler hakkında konuşan Dış Siyaset bilimci uzmanı Alejandro Eli Rusya-Ukrayna savaşının bir sonucu olarak Avrupa'ya yönelen ticaret lobilerinin değiştiğini söylüyor. "Buradaki ana ağırlık Hazar Denizi-Avrupa-Gürcistan-Türkiye-Karadeniz Duvarı'nda. Bu bağlamda elbette Orta Asya ülkeleri Rusya ve İran üzerinden gönderdikleri yükleri Azerbaycan üzerinden dünya pazarına getirmekle ilgileniyorlar. Çünkü Rusya ve İran yaptırım altındaki ülkeler. Dolayısıyla 1990'lı yıllardan beri var olan TRACECA’si üs olarak almak ve yeni sermaye ile, ilişkileri nitelikli olarak yeni bir aşamaya yükseltmek istiyorlar. Bunun politik ve jeolojik önemi çok önemlidir. Alejandro Eli, siyasi ve diplomatik ilişkilerin gelişmesinin ticari ilişkilerin gelişmesinin de önünü açacağını söylüyor.
Yapılan toplantının amacı ve hedefi her ne kadar yenilenebilen enerji olsa da, Objektif olarak bakıldığında amaç ve hedefin yaşanan boyutu arkasında yatanların neler olduğu gözden kaçmamalıdır.
Azerbaycan ve Türkiye'nin Orta Asya ülkeleri için önemini ve itibarını çok farklı bir şekilde müşterek ilişkilerle Azerbaycan’ın 44 Günlük savaşında, 2020 yılında gösterdi. Bu aynı zamanda Azerbaycan'ın Avrupa Birliği ve ABD'deki ortaklarıyla da mutabık kalınan bir konusu olmuştur.. ABD ve Avrupa Birliği ortakları Azerbaycan'ı ve Hazar Denizi üzerinden Orta Asya bölgesine geçmek istiyor. Hazar ve bölgenin kaynaklarına erişmek düşüncesi ile hareket etmektedir. ABD Başkanı J.Biden, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham ALİYEV’e yazdığı mektuplarda, Güney Kafkasya'dan çok Hazar bölgesi ile ilgili konularda Azerbaycan'ın adını kayda değer olarak vurgulamaktadır. Bu yönde işbirliği konuları için, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham ALİYEV’in Özbekistan'a yaptığı son ziyarete ABD dikkatini taşımiştir.
Günümüzde bir taraftan, Rusya - Ukrayna savaş kazanının kaynaması, diğer taraflarda Irak iç kaynamaları, Sırbistan- Kosova ve Pekin –Tayvan – ABD bermuda üçgeni savaşa sürüklenen bir Dünya. Hangi devletler göbeğini kaşımaktadır? Biliniyor söylemekten çekinen devletler ise yarın ikinci Dünya savaşındaki gibi ateş kapılarına dayandığında feryat edeceklerdir.
Hiçbir Devlet; Siyasi ilişkiler ve ekonomik ilişkilerin temellerini oluşturmadan uzun süre devam edemez. Aktif bir siyasi ve diplomatik gündem daha sonraki bir tarihte ekonomik bir gündeme dönüşecektir. Nemi olacak; Avrupa Birliği ve ABD'nin ekonomik kaynakları daha da büyüyecektir. Olan yine dışa bağımlı ülkelere olacaktır.
Sağlıklı yaşayın sağlıcakla kalın.